نورپردازي انسان محور (به انگليسي: Human Centric Lighting ) يکي از جذاب ترين مباحث علمي نورپردازي است که اين روزها خيلي از شرکت هاي مطرح دنيا از آن صحبت مي کنند. متخصصان صنعت روشنايي باور دارند، اگر در بسياري فعاليت ها و صنايع از نورپردازي انسان محور استفاده شود، محيط ها کاربردي تر و جذاب تر به نظر مي رسند.
نورپردازي انسان محور نوعي بينش است که علاوه بر جنبه ظاهري نور، بر جنبه هاي غير نورپردازي نيز تمرکز دارد. در بحث نورپردازي انسان محور فقط تمرکز بر زيبايي و استانداردها نيست؛ بلکه قصد داريم در اين پروسه عملکرد زندگي انسان را بهبود بخشيم و نور و روشنايي را با ساعت بيولوژيک بدن هماهنگ کنيم. اين هارموني باعث مي شود که سبک زندگي انسان سالم تر و بهتر شود. قبلا نکاتي را مرتبط با روشنايي استاندارد در محل کار گفتيم که با اين مقاله ارتباط دارد. اگر به مطالعه اين نکته ها علاقه منديد، مطالعه مقاله آيا نورپردازي محل کار بر سلامت رواني کارمندان اثر دارد؟ را به شما توصيه مي کنيم.
نورپردازي انسان محور؛ چگونه نور بر مغز انسان تاثير مي گذارد؟
هدف نورپردازي انسان محور اين است که تاثيرات نور بر ذهن ما را با زندگي استاندارد روزانه انسان هماهنگ کند. جالب است بدانيد که نور به چند روش بر ذهن ما تاثير مي گذارد. اولين روش همان روشي است که همه با آن آشنا هستيم و در طول شبانه روز بر روي ديد ما تاثير مي گذارد. براي مثال نور به شي مي تابد و با انعکاس نور از شي ما قادر خواهيم بود محيط اطراف را ببينيم.
يکي ديگر از راه هاي اثر گذاري نور، تاثيري است که روي سلول هاي گانگليوني شبکيه چشم دارد. اين سلول ها در هر حالتي در حال دريافت نورهايي با طول موج کم هستند. حتي زماني که خواب هستيد و چشمانتان بسته است اين فرايند انجام مي شود. اکنون سوال اينجاست که وظيفه اين سلول ها چيست؟ سلول هاي گانگليون با ساعت بيولوژيک بدن سر و کار دارند و مغز را با ساعات شب و روز هماهنگ مي کنند. مهمترين وظيفه اي که ساعت بيولوژيک بدن دارد، ترشح هورمون ملاتونين يا هورمون خواب است. اين نکته را فراموش نکنيد که ترشح ملاتونين در محيط هاي تاريک بيشتر از محيط هاي روشن انجام مي شود.
همچنين ديگر تاثيري که نور بر مغز انسان دارد، ترشح کورتيزول يا همان هورمون استرس و اضطراب است. جالب است بدانيد ترشح اين هورمون يا باعث آرامش مي شود و يا موجب تنش، که تمام اين موارد به موقعيت مکاني شما بستگي دارد.
نتيجه يک پژوهش جالب در زمينه نورپردازي انسان محور
موسسه ملي اطلاعات بيوتکنولوژي ايالات متحده (NCBI) بيانه اي را صادر کرد که بيماران ICU با کمبود و اختلال خواب دست و پنجه نرم مي کنند و بايد فکري به حال آنها کرد. طي تحقيقاتي که در اين راستا به عمل آمده است، بيمارستان هايي که روش نورپردازي انسان محور را به کار برده اند؛ با شرايط مثبتي مانند بهبود مشکلات خواب بيماران، کاهش استرس و تسريع روند بهبود مواجه شده اند. همچنين موضوع تکنولوژي LED در مراکز اداري، آموزشي و تجاري نتايج بسيار خوبي داده است. به نظر مي رسد اگر با همين سبک و روش به سمت جلو حرکت کنيم، علاوه بر اينکه در زمينه فني پيشرفت مي کنيم بلکه با کاهش مصرف انرژي، افزايش طول عمر انسان ها و کيفيت روشنايي مواجه خواهيم شد.
تاثير نورپردازي نامناسب چيست و نورپردازي انسان محور چه قوانيني را اجرا مي کند؟
در بحث نورپردازي انسان محور بايد به مناسب و نامناسب بودن نور پرداخت. استاندارد ها و نکات بهداشت نور بايد رعايت شوند تا محيطي دلنشين براي مخاطب ايجاد گردد. زماني که نور نامناسب به محيط زندگي مي تابد، باعث ايجاد شرايط سختي مانند سردرد، خستگي بيش از حد چشمان، درد يا کوفتگي بدن مي شود. همچنين بر اساس تحقيق روانشناسي که يک شرکت نورپردازي انگليسي انجام داده، نور نامناسب در درازمدت احتمال افسردگي در کارمندان را افزايش مي دهد!
ناگفته نماند که اگر نور مناسبي در دسترس باشد، تاثيرات مثبت خود را خواهد داشت. فقط لازم است بدانيم که نور مناسب آزار و آسيب هاي نور نامطلوب را نداشته و باعث ايجاد تمرکز بيشتر مي شود. همچنين ساعت بدن ما را منظم و برنامه مند مي کند. در طراحي نورپردازي انسان محور بايد هوشمندانه عمل کرد تا بدن انسان براي ساعات خواب کاملا آماده شود.
آسيب شناسي نور نامناسب
هورمون هايي در بدن ترشح مي شوند، همانطور که بر ساعت بيولوژيک بدن تاثير دارند، نسبت به نور محيط نيز واکنش نشان مي دهد. اگر در ساعت بيولوژيک بدن تغييراتي رخ بدهد؛ زمينه بروز بيماري هاي مختلف، عدم تمرکز و کاهش عملکرد انسان ايجاد مي شود.
يکي از مهم ترين دلايل تغيير در ساعت بيولوژيک بدن انسان، نشستن طولاني مدت در مکاني بدون دريافت نور است. زماني که در مکاني سربسته باشيد و براي مدتي طولاني نور خورشيد به بدن شما منتقل نشود، ريتم طبيعي بدن تان تغيير کرده و شاهد بروز بيماري هاي مختلفي خواهيد بود. در همين راستا سيستم نورپردازي انسان محور روي کار آمد و سعي دارد تکنولوژي نورپردازي علمي را اجرا کند و هر دو جنبه ديداري و غيرديداري انسان را دخيل کند. اين پروسه در آينده اي نزديک موجب شده انسان از سلامتي بيشتر برخوردار باشد و آسايش مضاعفي را تجربه کند.
آيا به نورپردازي انسان محور بايد به عنوان مبحثي جديد نگاه کرد؟
بحث نورپردازي انسان محور مربوط به دهه هاي گذشته است و تنها امروز شکل نگرفته است. اين فرايند در طي رابطه انسان ها با نور شکل گرفته و اکنون در حال تکميل شدن است. اما جديدا بسياري از طراحان دنيا به رعايت کردن آن ترغيب شده اند. زيرا در گذشته تکنولوژي و صنعت نورپردازي آنقدر پيشرفته نبوده است؛ اما در سال هاي اخير به علت اختراعات و توليد لامپ هاي ال اي دي فرايند پياده سازي نورپردازي انسان محور راحت تر شده است. امروزه سيستم هاي نورپردازي، روي زندگي انسان تاثير گذاشته و فضاهاي کار و زندگي را پيشرفته تر و کاربردي تر کرده است.
آيا در نظر گرفتن نورپردازي انسان محور از نظر اقتصادي و سرمايه گذاري به صرفه تر است؟
قطعا همينطور است. زيرا اين بخش از نورپردازي انساني به استانداردها و سلامت انسان تاکيد دارد و از هرگونه زياده روي به دور است. زماني که به هر چيزي در حد استاندارد نگاه کنيد، قطعا صرفه جويي در مصرف انرژي و هزينه ها ايجاد شده و بازگشت سرمايه به سمت شما آسان تر خواهد بود. اگر در هر مجموعه اي مراقب سلامت افراد باشيم و در حد توان از عوامل آسيب زا جلوگيري کنيم، بازدهي مجموعه بالا مي رود و هزينه هاي درمان حذف مي شوند.
چگونه از طريق نورپردازي انسان محور، روشنايي مناسبي در منزل يا محل کار داشته باشيم؟
جوابي که مي توان براي اين سوال در نظر گرفت؛ مشورت گرفتن از متخصصين و کارشناسان روشنايي و نورپردازي است. کساني که به صورت علمي محاسبات نورپردازي را انجام مي دهند و تا به حال پروژه هاي زيادي به سرانجام رساندند. زيرا آنها مراحل مختلفي را طي کرده و در محيط هاي مختلف تجربه نورپردازي دارند. امروزه مجموعه هاي حرفه اي نورپردازي مي توانند نورپردازي انسان محور را به خوبي پياده سازي کنند.
به کارگيري سيستم هاي روشنايي منطبق با استانداردهاي نورپردازي انسان محور
سيستم هاي LED سعي دارند در مسيري صحيح، نورهاي طبيعي شبيه به نور خورشيد توليد کند تا بدن انسان دچار اختلال نشود و ريتم طبيعي خود را داشته باشد. رنگ هاي سفيد در تکنولوژي LED به سه دسته بندي (سفيد يخي ، سفيد گرم و سفيد نچرال ) طبقه بندي مي شوند. هر چه به جلو حرکت مي کنيم با تکنولوژي هاي هوشمندانه و متفکرانه مواجه مي شويم که انسان هدف اصلي آن بوده و سلامت را در اولويت قرار مي دهد. امروزه در دنيا اجراي پروژه هاي نورپردازي و روشنايي منطبق با استانداردهاي نورپردازي انسان محور رو به پيشرفت است و طيف گسترده اي از کشورها را در بر ميگيرد.
مهمترين مکان هايي که هدف روشنايي انسان محور هستند، کدامند؟
مکان هايي که از سالمندان نگهداري مي شود، بهزيستي، آسايشگاهها و بيمارستانها از مهمترين مکان هايي هستند که بايد روشنايي انسان محور روي آنها پياده سازي شود. اين روزها تکنولوژي LED به علت سازگاري که با سيستم هاي هوشمند دارد توانسته به همراه اصول و استانداردهاي نورپردازي انسان محور، فضاي آنها را ايمن تر و دلنشين تر جلوه دهد.
براي خريد انواع لامپ ال اي دي از برندهاي معبر همرا با ضمانت نامه مي توانيد به سايت فروشگاه بزرگ اينترنتي ايزي نور مراجعه نماييد.
